Zasady wymiany płynów eksploatacyjnych w aucie

Płyny eksploatacyjne zapewniają prawidłowe działanie poszczególnych układów i mechanizmów w samochodzie, dlatego ich regularna kontrola i wymiana jest niezmiernie istotna. Zaniechanie systematycznej wymiany płynów eksploatacyjnych wiąże się bowiem z usterkami, których można przecież uniknąć. W tym artykule podpowiemy, jak często i na jakich zasadach wymieniać poszczególne płyny eksploatacyjne.

Dlaczego wymiana płynów eksploatacyjnych jest tak istotna?

Płyny eksploatacyjne pełnią szereg ról istotnych dla poprawnego działania samochodu – chłodzą układy, smarują je zapobiegając tarciu, przez co w dużej mierze przeciwdziałają szybszemu zużyciu niektórych elementów. Zaniechanie ich wymiany może skutkować nieprzyjemnymi konsekwencjami w postaci poważnych usterek, których naprawy są czasochłonne i kosztowne. Warto więc zawczasu kontrolować stan płynów, wymieniać je i uzupełniać, kiedy zajdzie już taka konieczność.

Jak często należy wymieniać olej silnikowy? Czym może skutkować zaniechanie?

Jak wyjaśnia specjalista z Carwit, sklepu motoryzacyjnego działającego w Szczecinie, oferującego szeroki wybór części oraz akcesoriów samochodowych: Olej silnikowy jest jednym z najważniejszych płynów eksploatacyjnych. Odpowiada za chłodzenie silnika oraz smaruje go, dzięki czemu nie dochodzi do tarcia i zużywania metalowych elementów w jego wnętrzu. Odpowiada także za odprowadzanie zanieczyszczeń powstałych w silniku (które docelowo zatrzymywane są również przez filtr oleju), a także za uszczelnienie luzów pomiędzy pracującymi podzespołami.   

Dobór odpowiedniego rodzaju oleju silnikowego musi być zgodny z zaleceniami producenta samochodu – każdy silnik wymaga bowiem oleju o odpowiednich parametrach. Producent zaleca również jego regularną wymianę – w instrukcji obsługi auta podaje on informację o maksymalnym przebiegu oraz okresie eksploatacji, po którym powinna ona nastąpić – co ważne, musimy zastosować się do sytuacji, która wystąpi szybciej. Producent określa także ilość potrzebnego płynu oraz jego dokładną specyfikację.

Zużycie oleju silnikowego jest różne, w zależności od warunków pracy silnika. Olej zużywa się wolniej wtedy, gdy auto porusza się na dłuższych, niewymagających ciągłego hamowania i ruszania, trasach, powodując niewielkie obciążenia dla pracy silnika. Szybsze zużycie tego płynu rejestruje się w przypadku jazdy na krótszych dystansach, wymagających ciągłego ruszania oraz hamowania – wtedy producenci zalecają wręcz skrócenie częstotliwości wymiany oleju.

Spora część producentów nowoczesnych, bardziej zaawansowanych silników zaleca stosowanie olejów silnikowych long life, których wymiany można dokonywać po przebiegu rzędu 30-50 tys. km. Jednak według opinii dużej części specjalistów oraz mechaników samochodowych, granicą powinien być przebieg 15-17 tys. km. Specjaliści zalecają, by w autach eksploatowanych głównie do jazdy w mieście oraz tych wyposażonych w instalację gazową, dokonywać wymiany oleju nieco częściej – po przejechaniu 10-12 tys. km. lub co najmniej raz w roku. Po przekroczeniu górnej granicy przebiegu, filtr oleju nie jest dłużej w stanie zatrzymywać powstałych zanieczyszczeń, w konsekwencji czego jest mocno zanieczyszczony, przez co traci odpowiednie właściwości smarne oraz chłodzące.

Jak łatwo się domyślić – zaniechanie wymiany oleju oraz filtra skutkuje poważnymi konsekwencjami. Wśród nich wymienić należy przyspieszone zużycie (w przypadku dużych zaniedbań – nawet zatarcie!) jednostki napędowej, uszkodzenia osprzętu (np. turbosprężarki, kompresora, panewek). Ewentualna naprawa wymienionych podzespołów wiąże się z niemałymi kosztami, w stosunku do których, systematyczna wymiana oleju i filtra jest jedynie ułamkiem. Warto więc zapobiegać kosztownym naprawom, regularnie kontrolując i wymieniając zużyty olej silnikowy.

Wymiana płynu hamulcowego

Obecność płynu hamulcowego w układzie bezpośrednio wpływa na nasze bezpieczeństwo. To w dużej mierze od płynu zależy, czy auto zatrzyma się z taką skutecznością, jaką przewiduje producent. Płyn hamulcowy (w układzie hamulcowym tarczowym) ma za zadanie oddziaływanie na tłoczki hamulcowe, które dociskają klocki do powierzchni tarcz, powodując hamowanie. Im większe ciśnienie płynu, generowane przez pompę i cały układ wspomagania hamowania, tym jego nacisk na tłoczek jest większy, przez co większa jest również siła, z jaką hamuje auto. Poziom płynu możemy z powodzeniem skontrolować dzięki zbiorniczkowi wyrównawczemu wyposażonemu w miarki oznaczające minimalne i maksymalne ilości. Zbyt mała ilość cieczy może świadczyć o nieszczelnościach w układzie, co może spowodować zupełny brak możliwości zahamowania, dlatego systematyczna kontrola i wymiana płynu hamulcowego jest tak istotna. Informację o tym, który płyn powinniśmy wlać do zbiorniczka wyrównawczego widnieje na jego nakrętce. Wymiana płynu hamulcowego zalecana jest co 2 lata lub po przejechaniu 40-50 tys. km.

Olej w skrzyni biegów – kiedy trzeba go wymienić?

Wielu producentów pojazdów nie określa górnej granicy wymiany oleju w skrzyni biegów, zakładając, że termin zużycia się oleju przekładniowego pokryje się z ostatnimi kilometrami przejechanymi przez dany samochód. Specjaliści są jednak odmiennego zdania i zalecają wymianę oleju po przejechaniu maksymalnie 200 tys. km. Wizualna czystość oleju nie oznacza bowiem, że ma on nadal odpowiednie parametry.

Olej przekładniowy w manualnej skrzyni biegów nie ma kontaktu ani z paliwem, ani ze spalinami. Z czasem pojawiają się w nim jednak opiłki metali powstające w wyniku nieostrożnego włączania biegu (takiego, któremu towarzyszy zgrzyt, między innymi wtedy, gdy wrzucamy bieg bez użycia sprzęgła) oraz w procesie zużycia kół zębatych i synchronizatorów. Olej przekładniowy w manualnej skrzyni biegów, jako że nie pracuje w wyjątkowo trudnych warunkach, wystarczy wymienić średnio co 80-100 tys. km. Wyjątkiem są samochody sportowe, terenowe, ciągnące przyczepy oraz narażone na duże obciążenia i trudne warunki jazdy – w ich przypadku warto wymienić olej po przejechaniu ok. 40 tys. km.

Olej w automatycznej skrzyni biegów należy wymieniać nieco częściej niż w przypadku skrzyni manualnych, bo co ok. 40-60 tys. km. Gdy auto narażone jest na większe obciążenia, wymiany należy dokonywać po przejechaniu ok. 30 tys. km. Regularnie wymieniany olej przekładniowy wydłuży żywotność skrzyni biegów oraz podzespołów i pozwoli uniknąć kosztownych napraw.

Wymiana płynu chłodzącego – co warto wiedzieć?

Płyn w układzie chłodzenia to drugi, tuż po oleju silnikowym, ważny płyn eksploatacyjny w pojeździe. Odpowiada on głównie za utrzymywanie właściwej temperatury pracy silnika. Chłodzi go, przejmując nadmiar ciepła wytworzonego w silniku i oddaje je do chłodnicy, ciągle krążąc w układzie chłodzenia. Stan płynu można skontrolować za pomocą zbiorniczka wyrównawczego, na którym widnieje oznaczenie minimalnego oraz maksymalnego poziomu.  Parametry płynu chłodzącego określane są przez poszczególnych producentów, a informacje o terminach wymiany zawarte powinny być w instrukcji. W zależności od rodzaju płynu, zaleca się jego wymianę co 2,3 lub maksymalnie 5 lat. Podczas wymiany zaleca się przeprowadzić czyszczenie układu chłodzenia specjalną płukanką oraz kontrolę szczelności układu.

Płyn w układzie wspomagania – jak często należy go wymienić?

Płyn w układzie wspomagania pracuje pod ciśnieniem, a z upływem czasu dochodzi do jego zanieczyszczenia, co z kolei może zwiększać jego tendencję do pienienia się. Zaniechanie wymiany płynu na czas może prowadzić do uszkodzenia pompy wspomagania układu kierowniczego, dlatego też warto wymieniać go zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu. Płyn do wspomagania układu kierowniczego należy wymieniać maksymalnie co 2 lata lub po przejechaniu 60 tys. km.

Płyn do spryskiwaczy – wystarczy uzupełnić

Ten rodzaj płynu eksploatacyjnego nie ma bezpośredniego wpływu na nasze bezpieczeństwo podczas jazdy, jednak dba o widoczność, przez co również wpływa na komfort. Jego uzupełnianie nie przysparza trudności – ciecz można z powodzeniem uzupełnić samodzielnie. Co ważne, płyny można dowolnie mieszać, producenci pozostawiają w tej kwestii dowolność. Jedyny podział istniejący wśród tego rodzaju płynów, to rozróżnienie ze względu na temperaturę krystalizacji. Wyróżniamy więc płyny letnie oraz zimowe. Te drugie można stosować, nawet wtedy, gdy temperatura otoczenia spadnie do minus 22 stopni Celsjusza.

Płyn do klimatyzacji – czy trzeba go wymieniać?

Czynnik klimatyzacji ma istotne znaczenie dla prawidłowej pracy układu – każdy jego ubytek powoduje bowiem drastyczne zmniejszenie wydajności klimatyzacji oraz gorsze smarowanie sprężarki klimatyzacji, stanowiącej jeden z najważniejszych elementów układu.

Kontrolę stanu czynnika zaleca się przeprowadzać raz na rok lub raz na dwa lata oraz zawsze wtedy, gdy odczujemy zmniejszenie wydajności klimatyzacji. Sprawdzenia całego układu dokonują pracownicy wyspecjalizowanych zakładów świadczących usługi w zakresie obsługi klimatyzacji. Za pomocą specjalistycznego aparatu sprawdzają oni szczelność całego układu i uzupełniają płyn do właściwego poziomu, jeśli zachodzi taka konieczność.