Jak dobrać odpowiednie zabezpieczenia do rodzaju, rozmiaru i masy transportowanego towaru?

Zgodnie z prawem transportowym każdy ładunek, zarówno w transporcie krajowym, jak i międzynarodowym, powinien być należycie zabezpieczony do przewozu. Należy użyć określonych środków zabezpieczających, aby ładunek nie zmienił położenia do momentu rozładunku. Jakimi metodami należy mocować ładunek i jak dobrać odpowiednią metodę i środki do tego przeznaczone?

Metody zabezpieczania ładunku na czas transportu

Metody mocowania ładunku określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 stycznia 2018 roku w sprawie przewozu ładunku oraz wprowadzone przez nie unijne normy PN-EN 12195 oraz PN-EN 12640. Rozporządzenie narzuca na przewoźnika zastosowanie jednej z następujących metod:

• blokowanie – miejscowe, miejscowe progowe lub miejscowe przy użyciu klinów - sztywne zabezpieczenie towaru na naczepie,
• blokowanie całościowe – wypełnienie pustych przestrzeni materiałami odpornymi na odkształcanie,
• ryglowanie – uniemożliwienie jakiegokolwiek ruchu towaru na naczepie poprzez dopasowanie jego kształtu do pojazdu,
• mocowanie za pomocą odciągów – od góry, bezpośrednie, pętlami lub szpringowe – spięcie wszystkich opakowań składających się na ładunek oraz ich przytwierdzenie do podłoża,
• mocowanie progowe i panelowe – unieruchomienie podstawy warstwy górnej o warstwę dolną ładunku.

Podstawy doboru odpowiedniego zabezpieczenia ładunku

Zasadniczo każdy ładunek powinien być zabezpieczony za pomocą elastycznych elementów mocujących, mat zwiększających tarcie pomiędzy towarem a powierzchnią skrzyni ładunkowej czy klinów. Jednak ilość, rodzaj i sposób zastosowania zabezpieczeń ładunku w dużym stopniu determinują rodzaj transportowanego towaru, jego rozmiar oraz masa. Zabezpieczając ładunek, należy pamiętać, aby zrównoważyć siły bezwładności działające na niego podczas jazdy, czyli przyspieszania, wyprzedzania, hamowania czy pokonywania zakrętów. Należy dobrać środki w taki sposób, aby uniemożliwić przechylenie, wywrócenie lub przemieszczenie się towaru.

Niektóre towary, z uwagi na kształt czy masę, wymagają zastosowania dodatkowych środków zabezpieczających ładunek, dostępnych m.in. w hurtowni Martex. Każdy rodzaj zabezpieczenia należy stosować zgodnie z instrukcją producenta. Szczegółowe objaśnienie sił działających na ładunek, rodzaj oraz sposób zainstalowania środków mocujących zawierają wspomniane wyżej unijne normy. Dobór środków zabezpieczających, a także ich ilości, oparty jest o sprawdzone wzory matematyczne. Ponadto przed doborem zabezpieczeń ładunku należy mieć na uwadze następujące kwestie:

• wartość nominalna środków mocujących, wyrażana zazwyczaj w daN, informuje o maksymalnym obciążeniu, jakie dane zabezpieczenie może wytrzymać,
• ściana czołowa i tylna nie mogą przejąć więcej niż 40% dopuszczalnego obciążenia pojazdu,
• burty boczne nie mogą przejąć większego obciążenia niż 30% masy ładunku.

Techniki zabezpieczenia ładunku oraz praktyczne przykłady

Wyróżnia się 3 techniki zabezpieczania ładunków: kształtowe, siłowe oraz metodami mieszanymi. Zabezpieczenie kształtowe przewiduje usztywnienie wykorzystujące kształt przedmiotu oraz unieruchomienie poprzez rozparcie lub mocowanie odciągami. Zabezpieczenie siłowe polega na zwiększeniu nacisku lub współczynnika tarcia. Metody mieszane, czyli specjalne, polega na kompleksowym zabezpieczeniu ładunku poprzez łączenie różnych środków zabezpieczających. Wyboru jednej z technik dokonuje się na podstawie uwzględnionego środka ciężkości ładunku oraz masy i rodzaju transportowanych opakowań lub sztuk.

Przykładowe rodzaje towarów i należyte zabezpieczenia:

• palety – zwiększenie tarcia oraz ustalenie pozycji – maty, pasy mocujące, belki i rozpory, poduszki powietrzne,
• bele i kręgi – unieruchomienie i opasanie – kliny, pasy mocujące,
• elementy przestrzenne (np. pojazd) – kotwienie – łańcuchy, pasy mocujące i odciągi,
• elementy warstwowe – zwiększenie tarcia przez docisk – pasy mocujące, maty antypoślizgowe.